معرفی کتاب؛ پیشگیری از سو استفاده جنسی از کودکان

این کتاب ترجمه و تلخیصی از کتاب پیشگیری از آزار جنسی: فعالیتها و راهبردهایی برای کسانی که با کودکان و نوجوانان کار میکنند نوشته کارول ا. پلامر است که فعالیت‎های دیگری به آن اضافه شده. کتاب برای معلمان و مربیان مهد کودک و مدارس ابتدایی طراحی شده، اما فعالیت‌های ارایه‌شده در آن به‌گونه‌ای‌ست که در خانواده و برای یک کودک هم قابل اجراست.

پیشگیری از سو استفاده جنسی از کودکان؛ اصول برنامهریزی، روشها و فعالیتها، ترجمه و تالیف فاران حسامی. تهران، ساوالان

کتاب در شش فصل نگاشته شده است. در فصل اول به‌عنوان تعریف مشکل و به این سوال که «سو استفاده جنسی از کودکان چیست؟» این‌طور پاسخ می‌دهد: سو استفاده جنسی از کودکان یعنی اینکه شخص به‌اجبار یا در اثر فریب خوردن به برقراری رابطه جنسی تن دهد که تماس با دستگاه تناسلی، لمس قسمت‌های خصوصی بدن (سینه‎ها، دستگاه تناسلی و باسن)، هرزه‌نگاری، مکالمات تلفنی مستهجن و… را شامل می‎شود.

از نظر نویسنده، در فصل دوم، برای برنامه‎های پیشگیری دو راه کلی وجود دارد: راه اول اینکه ما بزرگسالان، به‌عنوان کسانی که با بچه‎ها ارتباط داریم و به آنها اهمیت می‎دهیم، نیاز داریم که اول از همه خودمان درباره این مشکل جدی اجتماعی آموزش ببینیم؛ و راه دوم اینکه ما نیازمند تهیه و تکمیل راه‎‎هایی هستیم تا اطلاعات و مهارت‎های لازم برای جلوگیری از سو استفاده جنسی را به کودکان آموزش دهیم.

در فصل سوم به این مساله پرداخته می‎شود که برنامه موفق پیشگیری از سو استفاده جنسی از کودکان چگونه امکان‌پذیر است. حمایت کامل جامعه؛ شفافیت و وضوح اهداف و ظرفیت برنامه، گروه مشورتی یا کمیته نظارتی برای اطمینان از پیشرفت، ارزیابی و حمایت مداوم مدرسان مجرب و آموزش‎دیده؛ تلاش برای بالا بردن سطح اطلاعات و آگاهی جامعه؛ امکان دسترسی به کودکان از طریق مهدکودک‌ها، مدارس یا سایر موسسات موجود؛ همکاری میان مدارس و انجمن‎ها و خدمات حمایت از کودکان؛ تمرکز دقیق و مناسب روی امنیت و نه مسایل جنسی در همه قسمت‎های برنامه؛ وجود برنامه برای طرح‎ریزی‎های مداوم؛ تعهد به گزارش دادن هرگونه احتمال کودک‌آزاری؛ حمایت از برنامه‎های کارکنان و داوطلبان؛ و احساس مسوولیت، تعلق خاطر و از خود دانستن جامعه در مورد برنامه پیشگیری از جمله مواردی است که در کتاب به‌عنوان عوامل موثر در اجرای موفق برنامه‎های پیشگیری به آنها اشاره می‎شود.

فصل چهارم، با عنوان مشارکت والدین، درباره راه‎های جلب مشارکت والدین در برنامه‎های پیشگیری صحبت می‎کند و تاکید می‎شود که زمینه‎ساز مشارکت والدین این است که ایشان اطمینان حاصل کنند که موضوع مهم و حساسی برنامه‎ریزی شده است تا با روشی مناسب به فرزندانشان آموزش داده شود و سپس پیشنهاداتی در جهت جذب مشارکت آنان ارایه می‎گردد.

فصل پنجم کتاب دستورالعمل‎هایی برای آموزش‌دهندگان ارایه می‎دهد؛ دستورالعمل‌هایی برای مدرسانی که مستقل عمل می‎کنند، معلمان کلاس‎ها و مدرسانی که با کودکان کم‎توان جسمی یا ذهنی و کودکان خانواده‎های ازهم‌گسیخته کار می‎کنند.

در فصل ششم نیز برنامه‎های درسی و فعالیت‎های آموزشی برای کودکان پیش‌دبستانی، سال اول دبستان و کودکان با توانایی‎های ویژه معرفی می‎گردد. درس‎های پیش‎بینی‌شده در این بخش عبارت‌اند از اعضای بدن، آشنایی با انواع لمس‌ها، پیوستار لمس‎ها، لمس‎های اجتناب‎ناپذیر، روش‎هایی که کودکان تهدید یا فریفته می‎شوند، همه ما به لمس‌های خوب نیاز داریم، و داستان حباب‌های گرم‌ونرم. در پایان کتاب نیز پیوست‎هایی برای راهنمای ارایه بهتر درس‎ها آمده است.

این کتاب، علاوه بر معلمان و مربیانی که با کودکان کار می‎کنند، می‎تواند راهنمای عمل فعالان کودک نیز باشد و در طراحی برنامه‎های مربوط به رفع خشونت جنسی علیه کودکان راهگشا باشد.

این کتاب را نشر ساوالان در سال ۱۳۸۷ با شمارگان ۲۰۰۰ نسخه منتشر کرده است.